در این مقاله، تعاریف رسمی ای که از برخی از دارایی های نامشهود وجود دارد را بررسی می کنیم:
علامت تجاری: با توجه به ماده 30 قانون ثبت اختراعات، علائم تجاری و طرح های صنعتی، علامت تجاری عبارت است از:
“علامت، علامت جمعی و نام تجاری عبارتند از:
الف) علامت یعنی هر نشان قابل رؤیتی که بتواند کالاها یا خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی را از هم متمایز سازد.
ب) علامت جمعی یعنی هر نشان قابل رؤیتی که با عنوان علامت جمعی در اظهارنامه ثبت معرفی شود و بتواند مبدأ و یا هرگونه خصوصیات دیگر مانند کیفیت کالا یا خدمات اشخاص حقیقی و حقوقی را که از این نشان تحت نظارت مالک علامت ثبت شده جمعی استفاده می کنند متمایز سازد.
ج) نام تجارتی یعنی اسم یا عنوانی که معرف و مشخص کننده شخص حقیقی یا حقوقی باشد.”
همچنین مدت اعتبار هر علامت تجاری 10 سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه ثبت آن می باشد و بعد از آن می توان درخواست تمدید آن را داد، هر چند باید قبل از به اتمام رسیدن تاریخ انقضاء تا جای ممکن اقدام به تمدید هر دارایی فکری ای نمود. از طرفی دیگر، یک سری موارد قابلیت ثبت شدن به عنوان علامت تجاری را ندارند، که عبارتند از:
1) اسامی عام مثل چراغ برای محصول چراغ
2) عبارات توصیف کننده کالا مثلا چرب برای روغن
3) عبارات گمراه کننده مثلا چرم طبیعی برای محصولات چرم مصنوعی
4) خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی و اخلاق حسنه
5) پرچم کشورها و نماد سازمان های بین المللی
6) تعارض با علامت های تجاری ثبت شده
7) تعارض با علامت های تجاری معروف، صرف نظر از ثبت شده یا نشده بودن اشان
طرح صنعتی: با توجه به ماده 20 قانون ثبت اختراعات، علائم تجاری و طرح های صنعتی، طرح صنعتی عبارت است از:
“از نظر این قانون، هرگونه ترکیب خطوط یا رنگ ها و هرگونه شکل سه بعدی با خطوط، رنگ ها و یا بدون آن، به گونه ای که ترکیب یا شکل یک فرآورده صنعتی یا محصولی از صنایع دستی را تغییر دهد، طرح صنعتی است. در یک طرح صنعتی تنها دسترسی به یک نتیجه فنی بدون تغییر ظاهری مشمول حمایت این قانون نمی باشد.”
به زبانی دیگر، وقتی شما یک طرحی را مثلا بسته بندی شکلات، بسته بندی نوشیدنی ها و ….. را از خود ابداع و طراحی می کنید و این طرح جدید و اصیل می باشد و می خواهید جلوگیری کنید از کپی بدون اجازه شما از آن طرح، در این حالت توصیه می شود آن طرح تحت عنوان طرح صنعتی به ثبت برسد. از طرفی دیگر، بر اساس قانون مدت اعتبار طرح صنعتی 5 سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه ثبت می باشد و تا دو دوره می توان این اظهارنامه را تمدید نمود.
این طرح باید توسط حس بینایی قابل درک و رویت باشد و در جریان استفاده معمولی از کالا به وسیله مصرف کننده قابل رویت باشد. همچنین باید به کالا ظاهری خاص و ویژه دهد. در طرح صنعتی جنبه های زیبایی شناختی یک محصول است که مورد ثبت قرار می گیرد و جنبه های فنی یک محصول توسط پتنت می تواند به ثبت برسد در صورت داشتن شرایط پتنت شدن، که بیشتر در این رابطه صحبت خواهد شد. همچنین طرح صنعتی باید این قابلیت را داشته باشد که به صورت انبوه و در قالب یک فرآیند صنعتی قابل تولید باشد و استفاده و کاربرد صنعتی داشته باشد و طرح هایی که جنبه هنری دارند تحت کپی رایت قابلیت ثبت خواهند داشت، که بعد تر در مورد آن صحبت خواهد شد.
